Prvi opis napada migrene nalazimo već u II veku u rukopisima Areteja iz Kapadokije. Sam termin migrena potiče od grčke reči hemikranios (u prevodu „pola glave“), čime se naglašava jednostrana distribucija bola glave.
Učestalost migrene najveća je u adolescenciji i srednjoj životnoj dobi (dob od 20. do 69. godine), uz odnos prema polu od 33,9 % : 17,9 % – žene : muškarci. Čak 75% njih bol opisuje kao težak ili ekstremno težak. Stoga ne čudi da tokom napada više od 90% ljudi nije u stanju da normalno funkcioniše, a preko polovine napad mora da provede u krevetu.
Iako je somatski i neurološki pregled između napada migrene uglavnom normalan, migrena može da bitno remeti kvalitet života osobe i između napada (strah od mogućeg sledećeg napada, socijalna ograničenja, komplikacije izazvane lekovima, psihijatrijski i somatski komorbiditet).
Težina i učestalost napada migrene bitno se razlikuje od osobe do osobe, a i tokom vremena kod iste osobe. Srednja učestalost napada migrene iznosi 1,5 napada mesečno, ali uz napomenu da najmanje 10% ljudi ima napade svake nedelje. Ako se napadi javljaju 15 dana u mesecu radi se o hroničnoj migreni. Kod žena u reproduktivnom periodu napadi se grupišu i intenzivniji su u periodu oko i tokom menstruacionih ciklusa. Većina žena nema napade tokom trudnoće, dok se kod nekih glavobolje slične migreni javljaju tokom primene oralnih kontraceptivnih sredstava.
Migrena može biti bez ili sa aurom.
Migrena bez aure („obična migrena“) je najčešći tip migrene od koga pati 80% ljudi sa migrenom. Kod oko 60% se danima ili satima pre napada manifestuje tzv. prodromalna faza koju karakterišu promene raspoloženja (depresija ili euforija), uznemirenost, preterano zevanje, žeđ, zamor, pospanost, želja za određenom vrstom hrane i drugo.
Napad može početi u bilo koje doba dana ili noći, ali najčešće u jutarnjim časovima. Bol je u početku napada kod većine ljudi jednostran, ali može od početka ili tokom napada da zahvati celu glavu (tzv. holocefalički bol, čest kod dece sa migrenom) ili, ređe, da tokom samog napada bol prelazi sa jedne na drugu stranu glave. Tokom ponavljanih napada migrenska bol se samo kod petine ljudi uvek javlja sa iste strane, dok se kod većine strana glave zahvaćena bolom menja iz napada u napad.
Napad migrene obično traje od 4 do 72 sata. Produženi napadi (3 dana) ili serija napada između kojih se konstatuje samo minimalno poboljšanje nazivaju se status migrenosus. Takva stanja zahtevaju bolničko lečenje bola sa rehidratacijom i popravljanjem poremećaja elektrolita, koji su posledica upornih povraćanja i, ređe, proliva. Nakon prestanka napada osoba je iscrpljena i bezvoljna, mada ima izuzetaka kada su neuobičajeno sveži i euforični. Kvalitet bola se klasično opisuje kao težak i pulzirajući. Takav iscrpljujući, teški bol diktira i ponašanje tokom napada: osoba leži bez pokreta u zamračenoj i mirnoj prostoriji.
Od suštinske je važnosti zapamtiti da je migrena više od bola. Naime, sam napad prate foto- i fonofobija, a ne retko i osmofobija. Mučnina (90% bolesnika) i povraćanje (30% bolesnika) javljaju se obično posle prvog sata napada, ali kod pojedinaca od samog početka bola.
Kod migrene sa aurom („klasična migrena“) (20% ljudi sa dijagnozom migrene), migrenskom bolu prethodi aura, koja se sastoji od vidnih, senzornih ili motornih poremećaja, poremećaja govora i drugih fokalnih tranzitornih simptoma mozga i moždanog stabla. Aura se kod iste osobe ne mora javiti tokom svakog napada. Ovi reverzibilni fokalni neurološki simptomi zapravo najavljuju migrenu iskusnoj osobi. Aura se obično razvija tokom 5-20 minuta i traje 60 minuta. Glavobolja se najčešće javlja u roku od 60 minuta od aure, ali može da počne pre ili istovremeno sa njom. Ostale kliničke karakteristike migrene sa aurom se ne razlikuju od migrene bez aure.
Izvor:
1. https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/migraine
2. Epidemiology and Socioeconomic Aspects of Migraine, MARINA TITLIĆ, Klinika za neurologiju, KBC Split, Medicinski fakultet Sveučilišta u Splitu
