Proteini su sačinjeni od amino kiselina. Glutamin je jedna od amino kiselina koja predstavlja između 3% i 4% svih amino kiselina koje čine sastav proteina i pored toga ima veliki broj funkcija u telu i od velike je važnosti za naš organizam. Mišićno tkivo je najveća rezerva slobodnih amino kiselina u ljudskom telu; 80% njih se nalazi u mišićnim ćelijama. Od ovog procenta, 60% pripada glutaminu, što ga čini amino kiselinom koje najviše ima u krvi i u skeletnim mišićima. Od ukupne količine glutamina u telu, 95% se nalazi u unutrašnjosti ćelija, kao što je to slučaj sa mišićnim ćelijama.
Glutamin se sintetiše u skeletnim mišićima, iako neki smatraju da i masno tkivo doprinosi sintezi ove amino kiseline. Zapravo, nije da skeletni mišići proizvode najviše glutamina, nego imajući u vidu da predstavljaju najveći deo telesne težine, nezaobilazno proizvode više. Jetra, pluća i mozak takođe sintetišu ovu amino kiselinu. Logično je smatrati da su određeni organi proizvođači, a drugi potrošači glutamina. Gastrointestinalni sistem troši 40% glutamina koje telo proizvodi, za povećanje energije i sintezu proteina i DNK.
Savremeni nutricionosti obično kategorizuju glutamin kao uslovno esencijalnu amino kiselinu, zbog toga što ponekad telesne potrebe za glutaminom prevazilaze sopstvenu proizvodnju. Pored toga, glutamin unosimo i hranom i on se nalazi uglavnom u kaloričnim namirnicama, kao što su kikiriki i bademi.
Koncentracija glutamina u mišićima može znatno da opadne, čak i do 50%, u slučajevima kao što su stres, intenzivni treninzi, loša ishrana, nekontrolisani dijabetes, infekcije, hirurške intervencije, i dr. Glutamin koji se nalazi u mišićnom tkivu se primarno koristi za očuvanje funkcija imuno sistema i telesnih organa. Organizam povećava produkciju glutamina u stresnim situacijama, ali mnogo puta se koriste razgranate amino kiseline za obnavljanje rezervi glutamina putem serije enzimskih reakcija. Ovo dalje dovodi do deficita amino kiselina koja koči izgradnju proteina, neophodnih za izgradnju mišićnog tkiva.
Glutamin i anabolizam
Jedna od glavnih funkcija glutamina je povećanje proizvodnje proteina i smanjenje njihove razgradnje. Što su veće njegove koncentracije u mišićima, brža je sinteza proteina koja se odvija u mišićima. Glutamin se takođe koristi i u oporavku od hirurških intervencija jer poboljšava balans nitrogena (povećanje proteinske sinteze) i poboljšava imunitet.
Ova amino kiselina obavlja svoju anaboličku funkciju putem procesa poznatog kao "volumizacija" ćelija, izraz koji je u početku služio kao objašnjenje za efekat glutamina i koji se, vremenom, usvojio u priči o kreatinu. Određene amino kiseline, među kojima je i glutamin, vuku vodu i transportuju je u unutrašnjost ćelija. Neke studije navode da su ćelije u boljem anaboličkom stanju što je veća količina vode koju sadrže. Još uvek je ovo predmet velikog broja istraživanja, ali se gubitak ćelijske vode povezuje katabolizmom - još jedan dodatan razlog zbog čega se glutamin ističe među ostalim amino kiselinama. Kada se koncentracije amino kiselina iscrpe, mišić počinje da dehidrira i ulazi u kataboličko stanje.
Glutamin i antikatabolizam
Kao što je već pomenuto, ponekad organizam koristi amino kiseline razgranatog lanca za proizvodnju gluamina ako ga manjka u organizmu. Svi znamo da je visoka koncentracija amino kiselina razgranatog lanca itekako poželjna za mišićni anabolizam; ali pored toga, ove amino kiseline poseduju antikataboličke efekte, zato što ih organizam može dalje razgraditi za sintezu glutamina kada su njegovi nivoi isuviše niski. Glutamin je moćno antikataboličko oružje i od velike je koristi posebno kod sportista koji naporno treniraju i ima snažno imuno dejstvo.
Glutamin i intenzivna fizička aktivnost
Fizička aktivnost je stres za organizam. Intezivna fizička aktivnost je višestruko jači stres za organizam. Glutamin je, sa razlogom, jedan od najbitnijih suplemenata za one koji naporno treniraju, bilo da je reč od bodibilderima, rekreativcima ili sportistima koji se bave nekim od sportova izdržljivosti - biciklizam, atletika i dr.
Dokazano je da fizička aktivnost višeg intenziteta ili produženog trajanja dovodi do smanjenja mišićnih rezervi glutamina i da se blokira imunološki odgovor tela. Povišene vrednosti kataboličkih hormona koji su povezani sa napornim treninzima (kortizol) povećavaju oslobađanje glutamina iz skeletnih mišića, kao i potrošnju ove amino kiseline od strane drugih ćelija, npr. ćelija imuno sistema.
U jednom eksperimentu su se analizirali efekti intenzivnog treninga na koncentraciju glutamina. Četiri osobe su imale trening dva puta dnevno u toku deset dana. Nivoi glutamina u krvi su se smanjili već nakon šest dana i došavši do desetog dana, rezerve su se smanjile do značajne mere. Čak se kod dve osobe koncentracija glutamina nije vratila u normalu ni posle šest dana odmora. (Antonio & Street, 1997).
Pored toga što poseduje antikatabolička i imunostimulišuća dejstva, glutamin pomaže u izbegavanju pretreniranosti. Ne samo da minimizuje proces oksidacije, već, s obzirom na to da se pretvara u glutaminsku kiselinu koja je prekursor antioksidantu poznatom kao glutation, neutrališe akciju slobodnih radikala. Dejstvo štetnih slobodnih radikala posebno dolazi do izražaja u momentima stresa, baš kao što su fizička aktivnost visokog intenziteta ili obima.
Sportisti uzimaju glutamin zbog bržeg oporavka, sprečavanja mišićne razgradnje, podrške izgradnji mišićnog tkiva, kao i jačeg imuniteta. Da li ste vi probali glutamin i kakva su vaša iskustva? Podelite ih sa nama na Pansport forumu ili pitajte sve što vas zanima u vezi ovog ili drugog suplementa u odeljku Suplementacija na Pansport forumu.
