U ramenu postoji veliki broj ligamenata, tetiva i mišića koji su međusobno povezani. Rotatorna manžetna ramena (rotator cuff) predstavlja zajedničku anatomsku strukturu koju formiraju mišići rotatori ramena, čije tetive obavijaju glavu ramene kosti (humerusa) i pripajaju se na njoj. Rotatornu manžetnu čine četiri mišića koji imaju različite uloge u pokretu ramena.
Spoljašnji rotatori ramena, svojom kontrakcijom, rotiraju glavu humerusa prema spolja, dok unutrašnji rotatori vrše pokret unutrašnje rotacije ramena.
Osnovna funkcija mišića rotatora ramena je da stabilizuju rameni zglob pri pokretima ramena! Oni sprečavaju klizanje glave ramene kosti preko granica zgloba i nastanak povrede ramena. Na benčpresu nepravilna tehnika dovodi do prekomernih pokreta zgloba ramena i nastanka povreda u ramenom zglobu što često pravi veliki problem u treningu.
Tipovi povreda ramena
- Povrede mišića rotatora ramena
Mišići rotatorne manžetne kontrolišu pokrete rotacije ramena. Ovi mišići trpe veliki stres kod ponavljanih pokreta ruke iznad glave, kod podizanja velikih težina, kao u bodybilding-u i weightlifting-u. Povreda rotatorne manžetne može biti entenzitis, tendinitis (upala tetive i pripoja tetive na kosti) ili ruptura (delimično ili potpuno pucanje tetive rotatora). Većina ovih povreda praćeno je oticanjem burze, što dodatno pojačava tegobe.
- Burzitisi ramena Mišić supraspinatus prelazi preko glave humerusa, a ispod akromiona (koštani produšetak lopatice koji čini krov ramena). U neposrednom kontaktu sa tetivama mišića rotatora ramena nalaze se sluzne kesice (burze) koje ublažavaju trenje između tetiva i kosti ramena. Zategnutost tetiva i nepravilni pokreti (kao kod nestabilnosti ramena) dovode do pojačanog trenja između tetiva i kosti. Kao reakcija nastaje upala burze – burzitis ramena. Iritacija i otok burze (burzitis) javljaju se kao posledica impigmenta ili pojačanog trenja u predelu tetive.
- Nestabilnost ramena slabost mišića rotatora i zadnjeg ramena dovode do prednjeg kliženja ramena pri benčpresu. Kod postojanja slabosti mišića ramena dolazi do prekomerne pokretljivosti ramene kosti unutar zgloba ramena. Prekomerna pokretljivost dovodi do pojave sudaranja mekih tkiva ramena između koštanih struktura koje dolaze u kontakt. Prednje klizanje i nestabilnost ramena dovode do povređivanja prednjih struktura ramena. Mišići rotatori ramena i zadnji deltoid stabilizuju rame i povlače ga unazad i obaraju na dole.
Nestabilnost ramena dovodi do:
1) sudaranja (impigementa) koštanih struktura i povređivanja i upale mekih tkiva (tetiva i sluznih kesica - burza) i
2) istezanja tetive mišića subskapularisa i upale njegove burze.
Nestabilnost ramena posledica je slabosti mišića rotatora ramena ili podizanje preambicioznih težina i nepravilne tehnike!!!
Mehanizam povređivanja na bench-presu
- Opterećenje velikim težinama na benč presu dovodi do nepravilne tehnike izvođenja. Pri težinama koje grudni mišići uz pomoć tricepsa ne mogu savladati u početnoj fazi podizanja dolazi do klizanja glave ramene kosti prema napred. dolazi do pokreta glave ramene kosti u zglobu ramena. Preveiko kretanje glave ramene kosti pri pokretima ramena dovodi do nestabilnosti zgloba ramena.
- Kod podizanja šipke sa grudi pri maksimalnim težinama zbog nemogućnosti grudnih mišića da savlađu opterećenje dolazi do klizanja glave ramene kosti prema napred.
- Spuštanje laktova ispod nivoa ramena i klupe povećava rizik od kliženja. Podizanje velike težine na benču iz početnog položaja sa laktovima ispod klupe povećava rizik od povrede.
- Nestabilnost ramenog zgloba povećava rizik od povrede mišića rotatora ramena, a najčešće je posledica disbalansa u snazi rotatora.
znaci povrede ramena
- bol u prednjem delu ramena
- bol pri podizanju ruke na gore
- bol pri pokretima ruke iza glave ili iza leđa
- bol pri podizanju ruke u stranu ili napred sa opterećenjem
Kako sprečiti povrede ramena?
a) vežbe za jačanje rotatora ramena preporučuju se vežbe sa elastičnim trakama, pravilno dozirane prema snazi mišića. Izvode se vežbe
- spoljne rotacije sa rukom uz telo,
- rukom odručenom na 90 stepeni,
- vežbe unutrašnje rotacije sa rukom uz telo.
Odnos snage mišića rotatora ramena (spoljašnjih i unutrašnjih) treba da je u odnosu 1:1
b) vežbe za zadnje rame
- veslanje i letenje u pretklonu,
- razvlačenje kablova,
- veslanje sedeći na mašini,
- letenje na kosoj klupi.
Takođe, ovo semože vežbati i sa elastičnim trakama.
c) istezanje mišića ramenog pojasa potrebno je po završetku treninga istezati mišiće fleksore, unutrašnje i spoljne rotatore, primicače i odmicače. Istezanjem treba obuhvatiti sve strukture ramena – posebno prednjeg i zadnjeg ramena. Cilj je obezbediti pun obim pokreta u zglobu ramena, bez otpora.
