Anatomija skočnog zgloba
Skočni zglob predstavlja spoj tri kosti – dve kosti potkolenice (tibia i fibula) i kosti stopala (talus). Tibija i fibula formiraju viljušku izmedu koje je utisnuto stopalo. Ove kosti su povezane snažnim ligamentima, čime formiraju skočni zglob. Ligamenti koji spajaju potkolenicu i stopalo sa spoljne strane su: prednji i zadnji talofibularni ligament i kalkaneofibularni ligament. Sa unutrašnje strane potkolenicu i stopalo povezjue snažni deltoidni ligament. Gornjim skočnim zglobom izvode se pokreti pregibanja (dorzalna fleksija), pri kome se gornja strana stopala kreće ka potkolenici, i opružanja (plantarna fleksija), pri kome se gornja strana stopala kreće u suprotnom smeru, odnosno udaljava se od prednje strane potkolenice. Skočni zglob nosi težinu čitavog tela, zbog čega deluju velike mehaničke sile na njegove zglobne površine.
Biomehanika povrede
Ponavljani pokreti krajnje dorzalne fleksije stopala dovode do sindroma sudaranja (impingement) prednje ivice tibije i vrata talusa zbog čega dolazi do nastanka zadebljanja na koštanoj ivici prednje strane zgloba. Ove koštane izrasline (egzostoze) ograničavaju pokrete maksimalne dorzalne fleksije u skočnom zglobu, a ponavljani pokušaji izvođenja tog pokreta dovode do pojave bola i otoka u prednjem delu skočnog zgloba, tj produbljenja impingement sindroma. Ovaj sindrom se obično javlja kod starijih sportista sa dužim sportskim stažom. Posledica je kumulativnih ponavljanih mikrotrauma na koštanim i zglobnim ivicama, sa reaktivnim promenama okoštavanja. Najčešće se javljaju ovi problemi kod sportista u fudbalu, kao posledica ponavljanih pokreta maksimalne plantarne fleksije stopala prilikom šutiranja lopte, i to zato što pri tom pokretu dolazi do naprezanja zglobne kapsule na ivicama i pripoju. Promene na prednjem delu skočnog zgloba prilično često se javljaju i kod igrača baleta, kao i u drugim sportovima gde postoji pojačano opterećenje stopala sportskom aktivnošću.
Simptomi
Glavni simtomi na koje se sportista žali su:
- ograničenje dorzalne fleksije
- pojava bola i otoka u prednjem delu skočnog zgloba
Simptomi prednjeg impingement sindroma skočnog zgloba pojačavaju se pri izvođenju maksimalne dorzalne fleksije , a gube se pri plantarnoj fleksiji stopala. Dijagnoza se postavlja na osnovu tegoba sporiste, fizikalnog pregleda i lokalnog nalaza, kao i rendgenskog snimka. Na profilnom rendgenskom snimku se uočava postojanje egzostoza što potvrđuje dijagnozu.
Lečenje
Osnova lečenja prednjeg impingement sindroma gornjeg skočnog zgloba predstavlja prekid aktivnosti koje izazivaju bol, tj. izbegavanje maksimalne dorzalne fleksije stopala. U tome od pomoći može biti nošenje silikonskog podmetača za petu, kao i bandaža zadnjeg dela potkolenice i stopala postavljanjem tejpinga i adhezivnih traka. Takođe, sprovodi se jačanje mišića zadnje strane potkolenice, odnosno mišića plantarnih fleksora stopala. Povećanje snage plantarnih fleksora pozicionira stopalo više u položaju plantarne fleksije i smanjuje izražene dorzalne fleksije, čime se smanjuje prednji impigement skočnog zgloba. U lečenju sindroma prednjeg impigementa primenjuju se metode fizikalne terapije i peroralni nesteroidni antireumatici. Kod uznapredovalih slučajeva lokalna primena kortikosteroida i anestetika mogu dovesti do nestanka simptoma bolesti. Međutim najbolje rezultate daje uzročno lečenje, odnosno odstranjenje egzostoza što se danas vrši artroskopski. Nakon hiruškog odstranjenja može doći do ponovnog stvaranja egzostoza na šta je potrebno unapred upozoriti bolesnika.
