Mišići rotatori kuka svojom kontrakcijom rotiraju zglob kuka, a samim tim i nogu u celini. Kao i ramenu i u zglobu kuka postoji spoljašnja i unutrašnja rotacija. Pokret rotacije kuka pozicionira trup u odnosu na stopalo. Rotacija kuka pozicionira ceo donji ekstremitet pri kretanju – koleno, potkolenicu i stopalo. Slabost spoljašnjih rotatora pri trčanju, skoku i doskoku, čučnju – dovodi nogu u položaj unutrašnje rotacije i valgus položaj kolena ili stopala. Slabost spoljne rotacije je preduslov nastanka više sindroma preopterećenja donjeg ekstremiteta – PFPSa, sindroma tibijalisa posteriora....
Spoljašnji rotatori kuka se nazivaju i pelvitrohanterični mišići:
- piriformis
- gluteus maximus
- gluteus medius
- mišići gemelli
- mišići obturatori unutrašnji i spoljašnji
- aduktori
- pektineus
Kineziologija rotatora kuka
Kao što je rečeno, rotatori kuka postavljaju nogu u pravilan položaj u odnosu na trup pri kretanju. Za stabilnost zgloba kuka i tela u celini važna je balansiranost snage mišića rotatora kuka. Spoljašnji rotatori kuka ključni su za stabilnost tela u celini pri kretanju i svakom pokretu, posebno pri pokretima u kojima se zahteva balans tela –proprioceptivni pokreti. U tim pokretima zajedno deluje kinetički lanac – stabilizatora trupa, kuka, kolena i stopala, a eventualno i ramenog pojasa ukoliko je aktivan i pokret ruke u celokupnom pokretu pecifičnom za sport. Rotatori kuka posebno učestvuju u pokretu odvodjenja noge, pogotovo u položaju spoljne rotacije, kao i u pokretu promene pravca tela pri kretanju.
Preopterećenje rotatora kuka
Sindrom rotatora kuka predstavlja prilično veliki problem kako pri postavljanju dijagnoze, tako i pri lečenju. Najčešće se javlja kod sportista u borilačkim veštinama, trkača s preponama, plesača. Sindrom rotatora se manifestuje pojavom neodredjenog bola u predelu zadnjice i spoljašnje strane kuka. Posebno su bolni pokreti odvodjenja i rotacije u zglobu kuka. Osnovni uzrok za nastanak ovog sindroma je smanjena fleksibilnost mišića rotatora kuka, najpre mišića piriformisa, gemelusa, gluteusa. Smanjena fleksibilnost rotatora dovodi do ograničenja unutrašnje rotacije kuka i hroničnog prenaprezanja pripoja tih mišića.
Postavljanje dijagnoze
Produženo sedenje može izazvati pojavu bola. Bol je posledica preopterećenja i upale mišića i pritiska na išijadični nerv. U početku simptomi su prisutni tokom sportske aktivnosti i napora sa povlačenjem bola u miru. Kasnije, kako promene na mišićno tetivnom aparatu napreduju tako je bol prisutan u mirovanju. Testiranje mišića izaziva bol u predelu donjih mišića leđa i glutealnih mišića zadnjice. Triger point se nalazi u predelu mišića gluteusa. Snaga mišića odvodioca kuka (aduktori) je snižena. Pri kliničkom pregledu pokret rotacije noge u zglobu kuka sa pritiskom u predelu kuka izaziva pojavu jakog bola. Pokret istezanja ili kontrakcije protiv otpora dovodi do pojave bola. Kod postavljanja dijagnoze treba razmišljati o mogućnosti postojanja sindroma piriformisa ili upale burze trohantera.
Program lečenja
Osnova lečenja sindroma rotatora kuka predstavlja kineziterapija. Vežbe istezanja su fokusirane na rotatore kuka kao i na okolne mišiće čime bi se popravila pokretljivost zgloba kuka. Potrebno j e mirovanje, krioterapija, fizikalna terapija... Osnovno u lečenju sportista sa ovim sindromom je program istezanja i vraćanja fleksibilnosti mišićnih grupa. Pri istezanju se treba fokusirati na mišiće gluteus medijus, gluteus maksimus i minimus, mišić piriformis, odvodioce kuka, zadnju ložu i opružače kuka, mišiće donjih ledja opružače, trbušne mišiće i pregibače kuka. Potrebno je korigovati položaj tela i šemu pokreta tokom sportske aktivnosti. Kod upornih tegoba dolazi uobzir i primena inekcija kortikosteroida, a u krajnjem slučaju i hiruška intervencija.
