Tendinitis m. fleksor halucis longusa nastaje prenaprezanjem istoimenog mišića, što je uzrokovano njegovom ulogom kao glavnog dinamičkog stabilizatora stopala i nožnog zgloba. Mišić flexor halucis longus osim što podupire uzdužni svod stopala, ima važnu ulogu i u pregibanju (fleksiji) palca i nožnog zgloba, a najvažniju ulogu ima u završnoj fazi iskoraka.
Tendinitis m flexor hallucis longusa najčešće se pojavljuje kod igrača baleta i sportista koji se bave plesom, što je i biomehanički opravdano s obzirom na maksimalno opterećenje te tetive upravo u tipičnom položaju igrača baleta (na prstima pri istovremenoj maksimalnoj plantarnoj fleskiji stopala). Iz tog razloga ovaj sindrom poznat je i pod nazivom plesački tendinitis, a zbog svog funkcionalnog značaja ova tetiva se naziva i Ahilovom tetivom stopala.
Anatomija
Tetiva m flexor hallucis longusa nastaje iznad skočnog zgloba i prolazi pozadi medijalnog maleolusa (unutrašnja strana skočnog zgloba), a zatim kroz žleb na kosti ulazi u tarzalni kanal. Tetiva zatim prelazi na stopalo kroz tarzalni kanal obavijena sinovijalnom ovojnicom i donjom medijalnom stranom stopala dolazi do završnog pripoja na bazi završne kosti palca. Ponavljana preopteraćenja dovode do degenerativnih promena na samoj tetivi.
Uzroci nastanka
su mnogobrojni i različiti,a kreću se od nepravilnog zagrejavanja pre treninga, loše tehnike pri izvođenju pokreta, do neodgovarajuće podloge ili intenzivnog radnog opterećenja plesanjem u velikom broju predstava (preopterećenje – overuse). U svakom slučaju, ponavljana preopteraćenja dovode do degenerativnih promena na samoj tetivi, do karakterističnih upalnih promena, stvaranja čvorića, vretenastih zadebljanja tetive, ciste u tetivi, pa čak i do delimičnih ruptura tetive.
Pojava tih zadebljaja na strukturi tetive može uzrokovati nastanak stenozirajućeg tenosinovitisa flexor hallucis longusa, s kliničkom slikom kao kod škljocajućeg prsta (triger finger). Zbog prepreke koju čine ta zadebljanja nastaje i funkcionalni hallux rigidus, gde pri dorzifleksiji (podizanju na gore) stopala nije moguća fleksija nožnog palca sve dok se aktivno ili pasivno ne savlada otpor prolazu zadebljane tetive kroz kanal.
Simptomi tendinitisa
U kliničkoj slici vodeći simptomi su bol i otok s medijalne strane nožnog zgloba, iza medijalnog maleolusa. Povremeno se prilikom pasivnih pokreta nožnog palca mogu osetiti u tom području i krepitacije (pucketanja), a ponekad i fenomen škljocajućeg prsta. Fleksija nožnog palca protiv otpora izazaziva neprijatnost ili bol iza medijalnog maleolusa (članak skočnog zgloba sa unutrašnje strane stopala). Bol je tup, a pojačava se za vreme simptoma, odnosno u stanju tendinitisa.
Dijagnostika
U dijagnostici se koristi ultrazvučna dijagnostika, pri čemu je potrebno isključiti postojanje sindroma prenaprezanja Ahilove tetive (tendinitis i entezitis). Takođe, pri dijagnostikovanju treba imati u vidu i zadnji impidžment skočnog zgloba, jer se oba stanja mogu javiti istovremeno.
Terapija
Osnova neoperativnog lečenja tendinitisa flexor hallucis longusa je prestanak ili modifikovanje sportskih aktivnosti (pre svega izbegavati položaj na prstima), fizikalna terapija (struja, ultrazvuk, laser za smanjenje bola, upale i podsticanje oporavka tetive), kineziterapija (vežbe istezanja) kao i primena nesteroidnih protivupalnih lekova (antireumatika). Za plesače se posebno preporučuju vežbe u bazenu, koje bi mogle simulirati vežbe na suvom uz značajno smanjenje opterećenja. U izvesnim slučajevima moguća je lokalna primena kortikosteroida s anestetikom, dok se hiruškom lečenju pribegava tek na kraju, u slučaju stenozirajućeg tenosinovitisa i oslobađanje tetive u tarzalnom kanalu.
