Namirnice sa niskim glikemijskim indeksom se sporo apsorbuju i to rezultira postepenim povećanjem šećera u krvi.. Hrana sa visokim glikemijskim indeksom se brzo apsorbuje i izaziva veliki insulinski skok. Ogromni talasi insulina i šećera u krvi izazivaju dijabetes i gojaznost. Dijeta bazirana na hrani sa niskim glikemijskim indeksom smanjuje trigliceride, lipoproteine i holesterol u krvi. Takođe, umanjuje glukozu u krvi i nivo insulina kod dijabetičara.
Visok nivo glikemijskog indeksa podrazumeva 70 i više, srednji nivo 56-69, a nizak od 55 i manje. Ideja o korišćenju glikemijskog indeksa se koristi u cilju sprečavanja srčanih oboljenja, dijabetesa i gojaznosti.
Mnoge namirnice kompleksne strukture (složeni ugljeni hidrati) brzo podižu šećer u krvi dok neki prosti šećeri znatno manje izazivaju takvu reakciju. Na primer voćni šecer vrlo brzo se pretvara u masti i pored relativno niskog glikemijskog indeksa. U principu glikemijski indeks namirnica zavisi od mnogo faktora, mešanja ugljenih hidrata sa mastima i vlaknima u znatnoj meri smanjuje glikemijski indeks. Sladoled, iako sadrži šećer sadrži i masti i proteine, pa mu se u znatnoj meri smanjuje glikemijski indeks. Način i dužina spremanja hrane utiče na glikemijski indeks. Na primer testenine ako su polukuvane sadrže znatno manji glikemijski indeks. Integralni pirinač i uopšteno namirnice od celog zrna žitarica imaju niski glikemijski indeks za razliku od belog hleba, glaziranog pirinča, povrća koje sadrži skrob. Preteranim lučenjem insulina dolazi do hiperinsulinizma. Ako svakodnevno unosimo namirnice sa visokim glikemijskim indeksom dolazi do preteranog lučenja insulina, što dovodi do smanjene osetljivosti ćelija na insulin. Kad ćelije postanu neosetljive na insulin pa insulin ne može da dopremi glukozu i aminokiseline, što smanjuje mogućnost povećanja mišićne mase i smanjenja masnih naslaga. Ta pojava naziva se insulinska rezinstencija koja je česta kod gojaznih osoba i glavni je krivac kada se osećate umorno i malaksalo. Višak glukoze koji nije mogao proći u ćelije počinje da se taloži u masne naslage. Receptori počinju da bivaju istrošeni i dolazi do pojave dijabetesa. Vitamin E, magnezijum, esencijalne aminokiseline, vlakna, vitamin C pomažu u poboljšanju insulinske osetljivosti. Namirnice koje pomažu insulinsku osetljivost i imaju nizak glikemijski indeks su integralni pirinač, ovas, pasulj, povrće, riba, nemasno meso i mlečni proizvodi. Hrana sa visokim glikemijskim indeksom su voće bogato voćnim šećerom, krompir, kornfleks, gazirani sokovi itd.
